1. Informacje ogólne
Cytomegalia – co to jest?
Cytomegalia jest to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa cytomegalii. Cytomegalowirus hominis (CMV) znany jest także jako ludzki herpeswirus typu 5 (HHV-5; Human herpesvirus). Zakażona wirusem komórka powiększa się czterdziestokrotnie i zawiera wtręty wewnątrz jądra i cytoplazmy. Wirus CMV wylęga się w komórce od 3 tygodni do 3 miesięcy. Po ustąpieniu objawów wirus w organizmie przechodzi w tzw. formę utajoną. Uaktywnia się zazwyczaj w okresie obniżonej odporności, w efekcie dając obraz charakterystycznej infekcji wirusowej.
Cytomegalia w ciąży i cytomegalia wrodzona
Cytomegalia w ciąży jest rzadko rozpoznawana, ponieważ zakażenie wirusem cytomegalii przebiega bezobjawowo. Rozpoznanie cytomegalii dotyczy zwykle noworodków z wadami wrodzonymi lub objawami zakażenia uogólnionego.
Jeśli kobieta w okresie ciąży zaraziła się wirusem CMV po raz pierwszy, ryzyko zarażenia płodu kształtuje się na poziomie 40-50%. Jednym z rodzajów cytomegalii jest cytomegalia wrodzona. Polega ona na zainfekowaniu płodu wirusem cmv przez chorą matkę. Może się ujawnić zaraz po urodzeniu lub w ciągu 14 dni po porodzie. Przebieg cytomegalii wrodzonej zależy od momentu ciąży, w którym zostało zainfekowane dziecko. Najpoważniejsze skutki cytomegalii mają infekcje występujące w pierwszym trymestrze ciąży. Zwiększają ryzyko wad wrodzonych, np. małogłowia. Cytomegalia pod koniec ciąży może spowodować poród przedwczesny lub chorobę u dziecka (zapalenie płuc, uszkodzenie wątroby).
2. Cytomegalia – przyczyny
Do zakażenia cytomegalowirusem może dojść poprzez:
- transfuzję krwi,
- transplantację narządów,
- bezpośredni kontakt z płynami ciała chorego (krew, ślina, mocz i inne),
- łożysko matki w czasie ciąży lub porodu,
- bliski kontakt z chorym,
- mleko matki.
3. Cytomegalia – objawy
Jak ropoznać, czy to cytomegalowirus? Objawy są niepozorne i przypominają mononukleozę i grypę.
Typowe objawy CMV to:
- złe samopoczucie,
- bóle mięśniowe,
- gorączka,
- osłabienie,
- bóle głowy,
- zapalenie gardła i migdałków,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- powiększenie wątroby i śledziony.
Objawy te mogą się utrzymywać nawet do miesiąca. Najczęściej jednak infekcja ta przebiega bezobjawowo. Cytomegalia u dzieci objawia się częściej niż cytomegalia u mężczyzn i kobiet.
4. Cytomegalia – leczenie
Cytomegalia – badanie (cmv test)
Test na cytomegalie polega na wykonaniu badań krwi i moczu pacjenta. Analizie podlega poziom przeciwciał IgG i IgM przeciw cytomegalii – tzw. serologii. Zaleca się wykonać test na cytomegalię kobietom planującym ciążę. Jest to małoskomplikowane badanie. Cytomegalia może nieść poważne skutki chorobowe dla płodu. Aby wykluczyć lub upewnić się, że to cytomegalia, badanie krwi należy powtórzyć po 14 dniach. Czasem lekarz pobiera wycinek tkanki w celu potwierdzenia czy to cytomegalia. Test polega na hodowli wirusa w specjalnych warunkach lub wykrywając jego DNA.
Cytomegalia, a leczenie u dorosłych
Jeżeli nie zaobserwowano u chorego obniżenia odporności, nie jest podejmowane żadne leczenie, ponieważ organizm sam potrafi sobie poradzić z CMV. Wirus może zostać w organizmie do końca życia, ale nie dawać żadnych objawów.
Cytomegalia – leki
Najczęstsza metoda leczenia polega na podaniu leku hamującego replikację wirusa cytomegalii i trwa ok. 2 tygodni. Jeśli u noworodka doszło do zakażenia układu nerwowego, dziecko musi pozostawać pod opieką pediatryczną do ukończenia pierwszego roku życia. W ten sposób kontroluje się, czy wirus CMV się nie uaktywnił. Leki nie zabijają wirusa, a hamują jego namnażanie. U dzieci z obniżoną odpornością podje się tzw. surowicę odpornościową, która zawiera specyficzne przeciwciała przeciwko wirusowi cytomegalii. Metoda ta stosowana jest u niemowląt jako leczenie uzupełniające.
Źródła:
- ABC zakażeń u noworodka; Ryszard Lauterbach; MP Wydawnictwo Kraków 2001, wyd.1; ISBN: 83-88092-08-1
- Zakażenia w ciąży i okołoporodowe Postępowanie z matką i noworodkiem; Agnieszka Kordek, Andrzej Torbe; Medical Tribune Polska Wydawnictwo, Warszawa 2017; ISBN: 978-83-64153-81-5
